Każda parafia jest żywą komórką w organizmie Kościoła. Każda zatem osoba, która jest członkiem Kościoła, ma wpływ na Jego wygląd i kondycję. Swoimi działaniami może wzbogacać zarówno rodzinę, parafię jak i wspólnotę Kościoła Powszechnego. Każdy katolik ponosi zatem odpowiedzialność za to, jak postrzega się i jak działa dziś Kościół. Każdy czyni to na swój sposób, odpowiednio do funkcji jaką pełni we wspólnocie Kościoła. Tę wspólnotę tworzą na równi duchowni, zakonnicy i świeccy. Każda osoba w tej wspólnocie posiada swoje przywileje, ale i obowiązki. O poszczególnych zadaniach wspólnot parafialnych pisał Jan Paweł I w adhortacji Christi fideles laici (1998 r.). To właśnie przez radę parafialną każdy może wypełniać swoje zadania we wspólnocie parafialnej. Może to czynić, będąc jej członkiem lub wybierając kogoś, kto będzie go reprezentował. Poza parafialną radą duszpasterską powinna także istnieć parafialna rada ekonomiczna.
Rada Parafialna stanowi grono osób służących proboszczowi radą we wszystkich sprawach duszpasterstwa parafialnego Skład Rady powinien odzwierciedlać przekrój społeczny całej parafii, czyli powinien uwzględniać takie elementy, jak: struktura wieku, zawodu, wykształcenia. Powinny to być osoby odznaczające się odpowiednią wiedzą, roztropnością i uczciwością, zaangażowaniem w życie parafii. Należy pamiętać, że rada ma charakter pomocniczy z głosem doradczym. Decydujący głos przypada we wszystkich sprawach Księdzu Proboszczowi. W skład rady nie mogą wchodzić osoby obłożone karami kościelnymi, w powszechnym odczuciu parafian niegodne do pełnienia tej funkcji.
Optymalna liczba członków Rady sięga od 15 do 30 osób w zależności od specyfiki terenu i potrzeb parafii. Członków Rady powołuje proboszcz na okres 5 lat. Dopuszcza się jednak możliwość przedłużenia kadencji Rady. Rada zbiera się na posiedzeniu przynajmniej raz na kwartał. Zebranie zwołuje proboszcz i przewodniczy obradom. Z każdego zebrania jest sporządzony protokół, który zostaje odczytany na następnym posiedzeniu.
Główna funkcja Rady Parafialnej polega na współpracy z duszpasterzami w podejmowaniu inicjatyw, które wiążą się z życiem wspólnoty parafialnej. Są to sprawy bieżące, jak i przedsięwzięcia związane z różnymi wydarzeniami, rocznicami i tego typu podobnymi uroczystościami. Parafialna rada duszpasterska powinna troszczyć się również o życie duchowe parafii, pomagając w organizacji różnych form pobożności, festynów, pielgrzymek itp. Dzięki temu życie konkretnej wspólnoty parafialnej staje się bogatsze. Parafialna rada duszpasterska wspomaga także duszpasterzy w pracy katechetycznej, zgłaszając propozycje i określając sposoby dotarcia do wiernych, by dzięki temu poszerzać ich wiedzę i pogłębiać własną religijność. Rada duszpasterska dba również o pozyskanie nowych wiernych przez proponowanie konkretnych form ewangelizacji.
Do zadań Rady należy wyrażanie opinii w sprawach dotyczących parafii oraz wysuwanie propozycji i wniosków zmierzających do doskonalenia pracy parafialnej. Rada nie jest po to, by kierować parafią. Ma ona jednak głos doradczy w potęgowaniu działalności pasterskiej. Ponieważ wykonywanie tych zadań wymaga od członków Rady dojrzałości duchowej i odpowiedniego poziomu religijnej wiedzy, to powinni oni stale pogłębiać swoje życie wewnętrzne i swoją wiedzę poprzez czytanie Pisma Świętego, słuchanie wykładów, rekolekcje, itp...
Zasady wyborów Parafialnych Rad Duszpasterskich (PRD) w Archidiecezji Katowickiej
- Kandydatami na członków do PRD są pełnoletni (tzn. liczący przynajmniej 18 lat) katolicy, którzy przyjęli sakrament bierzmowania, czynnie uczestniczą w życiu wspólnoty wiernych i są znani z zasad życia zgodnego z etyką katolicką.
- Czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim pełnoletnim członkom danej wspólnoty parafialnej.
- Wyboru członków PRD i jej wiceprzewodniczącego należy dokonać zgodnie z „Regulaminem Parafialnej Rady Duszpasterskiej w Archidiecezji Katowickiej”. Niniejsze zasady są jego uściśleniem.
- Wybór członków PRD dokonuje się jednocześnie w całej Archidiecezji Katowickiej w terminie określonym przez Arcybiskupa Katowickiego.
- Miesiąc przed wyborami rozpoczyna się proces zgłaszania kandydatów na członków rady. Nazwiska kandydatów są przekazywane w formie pisemnej proboszczowi. Lista kandydatów zostaje zamknięta tydzień przed wyborami.
- Liczba zgłoszonych kandydatów do PRD musi być większa od liczby miejsc do obsadzenia w wyniku wyborów w radzie. Jeśli ogół wiernych nie zgłosi należytej liczby kandydatur, listę kandydatów należy uzupełnić poprzez konsultację przeprowadzoną przez osoby należące do PRD z urzędu.
- Jeśli w dużych ośrodkach miejskich zgłoszonych zostanie wielu kandydatów, w celu zapewnienia skuteczności wyborów, należy ograniczyć się do podania najczęściej powtarzających się nazwisk kilkunastu kandydatów. Wówczas górną granicę przyjętych kandydatur obliczamy tak, aby na każde miejsce w PRD w wyniku wyborów przypadało nie więcej niż dwóch kandydatów.
- Tydzień przed wyborami proboszcz informuje wszystkich wiernych o nazwiskach zgłoszonych kandydatów i udostępnia im listy wyborcze ułożone alfabetycznie. Każda lista wyborcza do PRD zawiera następujące informacje o kandydatach: imię, nazwisko, rok urodzenia, zawód i ulicę zamieszkania (ze względu na ustawę o ochronie danych osobowych nie wymaga się podania na liście dokładnego adresu zamieszkania np. numeru domu).
- W przypadku powstania konfliktu lub uzasadnionych wątpliwości, czy dana osoba może kandydować do PRD, sprawę rozstrzyga kanclerz Kurii Metropolitalnej, zaś same wybory odbywają się w późniejszym terminie, po wyjaśnieniu wszystkich kontrowersji.
- W dniu wyborów przeprowadzanych po każdej Mszy św., w myśl punktu 4.3, każdy z głosujących wybiera spośród przedstawionych na karcie wyborczej kandydatów dwa nazwiska, stawiając przy nich znak „X”. Jeśli na karcie wyborczej wierny zaznaczy więcej niż dwa nazwiska, tylko dwa pierwsze będą uwzględnione przy podsumowaniu wyników wyborów.
- Po oddaniu głosu, wierni składają karty wyborcze do przygotowanych koszyków (np. przy wyjściu z kościoła) albo do urn wyborczych, wystawionych w odpowiednim pomieszczeniu parafii.
- Głosy oddane na kandydatów, którzy wcześniej nie znaleźli się na liście osób zgłoszonych do kandydowania są uznane za nieważne. 9. Podliczenia głosów dokonuje specjalna komisja wyborcza złożona z 2 – 5 osób wyznaczonych przez proboszcza. Komisja sporządza protokół z wyborów i zachowuje oddane karty wyborcze przez miesiąc.
- Podanie wyników wyborów oraz pełnego składu PRD do publicznej wiadomości następuje po upływie tygodnia od dnia wyborów, w ramach ogłoszeń duszpasterskich.
- W przypadkach uzasadnionych zastrzeżeń co do formalnej poprawności przeprowadzonych wyborów, odwołanie do kanclerza Kurii Metropolitalnej można złożyć w ciągu dwóch tygodni od dnia wyborów.
- Po ogłoszeniu wyników wyborów do PRD, jej nowi członkowie zastępują dotychczasowych członków rady.
- Arcybiskup Katowicki może odłożyć w czasie wybory do PRD w danej wspólnocie, jeśli za utrzymaniem kadencji dotychczasowej PRD przemawiają uzasadnione racje duszpasterskie. W takiej sytuacji z wnioskiem do kanclerza Kurii Metropolitalnej występuje proboszcz.
Katowice, 4 kwietnia 2012 r.
VA I – 7119/12
ks. dr Grzegorz Olszowski
Kanclerz Kurii Metropolitalnej
†Wiktor Skworc
Arcybiskup Metropolita Katowicki